intro
De spelers zijn kooplieden die door het handig bevoorraden van winkels zoveel mogelijk punten proberen te krijgen. Goederen die door de opzichter naar de karavaan worden gestuurd, leveren extra punten op.
materiaal
hoofdspelbord, karavaanbord, dobbelstenenbord, 2 markeerblokjes, 1 opzichter, 1 startspeleraanwijzer, 9 witte dobbelstenen, 3 gele dobbelstenen, 25 goudstukken, 25 kamelen, 18 aktiekaarten en voor elke speler: 1 spelbord, 25 houten blokjes in zijn spelerskleur.
begin
Het hoofdspelbord toont een plattegrond van de stad Yspahan, die door een weg in vier wijken is verdeeld. Elke wijk heeft een aantal huizenblokken, die door de verschillende kleuren van elkaar te onderscheiden zijn. De opzichter wordt op het kruispunt van de weg gezet. Rondom het spelbord loopt een scorespoor.
Het dobbelstenenbord wordt klaargelegd. Hierop staan zes vakken met acties waaruit de spelers kunnen kiezen.
Elke speler ontvangt 25 goederen (=houten blokjes) in zijn spelerskleur en een eigen spelbord met gebouwen die in de loop van het spel kunnen worden gekocht.
verloop
Het spel wordt gespeeld over drie rondes (weken), die elk bestaan uit 7 dagen. Na elke ronde volgt een telling. Elke dag wisselt de startspeler.
De startspeler begint met een worp met de 9 witte dobbelstenen. Tegen betaling van goud mag ook met de gele dobbelstenen worden gegooid. De stenen met de laagste waarde worden op het eerste vak van het dobbelstenenbord gelegd, de stenen met de hoogste waarde komen in het bovenste vak. De overige stenen vullen het bord van onder af aan.
De startspeler heeft nu de eerste keuze uit de mogelijke acties. Hij neemt de dobbelstenen weg uit het vak dat hij heeft gekozen. Vervolgens worden eventuele gele dobbelstenen van het bord gehaald en kiezen de overige spelers om de beurt een actie:
- Kamelen: De speler ontvangt net zoveel kamelen als er dobbelstenen liggen.
- Wijk (4×): De speler plaatst net zoveel goederen uit zijn voorraad in de bazars in de aangegeven wijk. De speler mag zelf kiezen in welk huizenblok van de aangegeven wijk hij de goederen plaatst. In elke bazar is plaats voor één goed.
- Goud: De speler ontvangt net zoveel goud als er dobbelstenen liggen.
In plaats van de bovengenoemde acties, kan de speler ook een vervangende actie uitvoeren, zoals het trekken van een aktiekaart of het verplaatsen van de opzichter. De speler verplaatst de opzichter net zo veel stappen verder als de dobbelsteen bij de gekozen actie aangeeft. Uit de bazar, waar de opzichter voor eindigt, wordt het blokje op het eerste lege karavaanveld gelegd. Tegen inlevering van een kameel, mag de eigenaar in plaats daarvan een blokje uit zijn voorraad op de karavaan plaatsen. Elk geplaatst blokje in de karavaan levert onmiddellijk het aantal aangegeven punten op.
Nadat de speler zijn gekozen actie heeft uitgevoerd, mag hij tegen betaling van een bepaald aantal kamelen en/of goud een gebouw aanschaffen. Het bezit van een gebouw geeft de speler een voordeel: hij ontvangt bijvoorbeeld een kameel meer bij de actie 'kamelen', of hij ontvangt een goudstuk meer, enzovoorts.
Na 7 dagen eindigt de ronde. Geplaatste goederen in een huizenblok leveren het aantal aangegeven punten op, als de speler in alle bazars van dat huizenblok een blokje heeft kunnen plaatsen. Daarnaast ontvangen de spelers punten voor de geplaatste goederen in de karavaan. Goederen in de karavaan blijven liggen, goederen in de bazars worden weer op voorraad genomen. De volgende ronde begint.
eind
Na drie weken eindigt het spel. De speler met de meeste punten is de winnaar van het spel.
strategie
Probeer de eerste dagen goud en kamelen te verzamelen om gebouwen aan te schaffen. Hier heb je de rest van het spel plezier van! Vergeet niet dat elk derde en volgende gebouw dat je aanschaft punten oplevert.
waardering van andere sites
[toelichting: Elke balk geeft de waardering van een site weer. AnderSpel bijvoorbeeld geeft dit spel een 8.In het laatste gekleurde blokje staat dan ook 8. Hoe breder het blokje, hoe meer spellen een 8 hebben. De lege blokjes aan het eind van de balk geven de hoeveelheid spellen aan die een hogere waardering kregen.]
varianten
Er is een variant voor Yspahan ontwikkelt voor 2 spelers. De spelregels van deze 'twee spelers'-variant zijn te vinden op de website van Huch & Friends.
algemeen
In alle spellen van Ystari Games komen de Y en de S voor (vergelijk Caylus). De titel van het spel is een verbastering van Isfahan, een stad in Iran. Bekend is het gedicht over Isfahan en de personificatie van de dood:
De tuinman en de dood
Een Perzisch Edelman:
Van morgen ijlt mijn tuinman, wit van schrik,
Mijn woning in: 'Heer, Heer, één ogenblik!
Ginds, in de rooshof, snoeide ik loot na loot,
Toen keek ik achter mij. Daar stond de Dood.
Ik schrok, en haastte mij langs de andere kant,
Maar zag nog juist de dreiging van zijn hand.
Meester, uw paard, en laat mij spoorslags gaan,
Voor de avond nog bereik ik Ispahaan!' -
Van middag (lang reeds was hij heengespoed)
Heb ik in 't cederpark de Dood ontmoet.
'Waarom,' zo vraag ik, want hij wacht en zwijgt,
'Hebt gij van morgen vroeg mijn knecht gedreigd?'
Glimlachend antwoordt hij: 'Geen dreiging was 't,
Waarvoor uw tuinman vlood. Ik was verrast,
Toen 'k 's morgens hier nog stil aan 't werk zag staan,
Die 'k 's avonds halen moest in Ispahaan.'
P.N. van Eyck
Yspahan is in 2007 ook verschenen in de Master Print Serie van QWG.
